ĐUỐI NƯỚC VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ SƠ CỨU ĐUỐI NƯỚC

1. Đuối nước có mấy giai đoạn?

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị đuối nước, kể cả người biết bơi gặp phải tình trạng nguy hiểm, đuối nước xảy ra khi con người không thể thở được dưới nước trong một khoảng thời gian nhất định, lượng oxy đi vào cơ thể sẽ bị giảm đi và làm cho các cơ quan trong cơ thể ngừng hoạt động do thiếu oxy. Khi tình trạng đuối nước xảy ra với trẻ nhỏ thì chỉ kéo dài trong vài giây, với người trưởng thành thì lâu hơn.

Để ngăn ngừa hậu quả của đuối nước thì nạn nhân cần được nhanh chóng đưa lên bờ và cấp cứu ngay lập tức, với người bị đuối nước thì thời gian quý giá từng giây, từng phút.

Đuối nước có 3 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Bắt đầu chìm
• Giai đoạn 2: Hít phải nước, thanh quản sẽ có phản xạ co thắt và phổi vẫn còn khô.
• Giai đoạn 3: Thiếu oxy do đường thở bị tràn dịch, tăng tiêu thụ oxy, mô phổi bị tổn thương và giảm diện tích khuếch tán...

2. Triệu chứng lâm sàng khi bị đuối nước

Người bị đuối nước có những triệu chứng lâm sàng rất đa dạng mà nguyên nhân là do bị thiếu oxy, nạn nhân sẽ có biểu hiện như:

• Khó thở, đau sau xương ức, thở nhanh
• Tăng tiết đờm lẫn máu, da tím tái
• Mất ý thức, co giật
• Phù não do thiếu oxy não
• Tim đập nhanh hoặc rối loạn nhịp tim, giảm huyết áp

Người bị đuối nước nếu được cấp cứu kịp thời, đúng phương pháp thì có khả năng sống sót, tuy nhiên, nguy cơ để biến chứng của đuối nước rất cao.

3. Cách sơ cứu đuối nước

Sơ cứu tại chỗ và đúng kỹ thuật là quan trọng nhất, quyết định sự sống còn hay di chứng não của nạn nhân.
Để cứu sống nạn nhân ngạt nước phải ngăn chặn kịp thời các tiến trình trên, tốt nhất là ngay từ khi có cơn ngừng thở đầu tiên tức là trong vòng 1- 4 phút đầu tiên khi bị chìm trong nước, đồng thời xử lý tốt các chấn thương kèm theo (đặc biệt là chấn thương đầu cổ và cột sống).

Cách sơ cứu đúng như sau:

• Nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi mặt nước bằng cách đưa cánh tay, cây sào dài cho nạn nhân nắm, ném phao hoặc vớt nạn nhân lên
• Đặt nạn nhân nằm chỗ khô ráo, thoáng khí
• Nếu nạn nhân bất tỉnh hãy kiểm tra xem nạn nhân còn thở hay không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực:
  + Nếu lồng ngực không di động tức là nạn nhân ngưng thở, hãy tiến hành ấn tim ngoài lồng ngực ở nửa dưới xương ức. Phối hợp ấn tim và thổi ngạt theo tỉ lệ 15/2 (2 cấp cứu viên) hoặc 30/2 (1 cấp cứu viên) trong 2 phút rồi đánh giá lại xem nạn nhân có thở lại được không? Môi có hồng không? Có phản ứng khi lay gội kích thích đau không? Nếu không và phải tiếp tục các động tác cấp cứu này ngay cả trên đường chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế.
  + Nếu nạn nhân còn tự thở, hãy đặt nạn nhân ở tư thế an toàn là nằm nghiêng một bên để chất nôn dễ thoát ra ngoài nếu nạn nhân nôn ói
• Cởi bỏ quần áo ướt và giữ ấm bằng cách đắp lên người nạn nhân bằng chăn hay một tấm khăn khô
• Nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay cả khi nạn nhân có vẻ như bình thường hoặc đã hồi phục hoàn toàn sau sơ cứu vì nguy cơ khó thở thứ phát có thể xảy ra vài giờ sau ngạt nước

4. Những việc cần tránh làm khi bị đuối nước

• Phần lớn các nạn nhân bị ngạt nước khi đưa đến cấp cứu tại các bệnh viện không được sơ cứu hay sơ cứu không đúng cách dẫn đến tử vong hoặc di chứng não do thiếu oxy. Các cách sơ cứu không đúng bao gồm:
  + Bỏ nhiều thời gian cho việc xốc nước: động tác dốc ngược nạn nhân không cần thiết và không nên thực hiện vì thường lượng nước vào phổi rất ít chứ không phải phổi chứa đầy nước như người dân thường nghĩ. Lượng nước rất ít này sẽ được tống ra ngoài khi nạn nhân tự thở lại. Ngoài ra việc xốc nước còn làm chậm thời gian cấp cứu thổi ngạt và tăng nguy cơ hít sặc.
  + Lăn lu: cho trẻ nằm sấp trên cái lu được để rơm nung cháy bên trong lăn lu qua lại nhằm mục đích “rút nước” trong cơ thể trẻ ra. Phương pháp này không hiệu quả, còn gây phỏng cho trẻ.
  + Các nạn nhân ngưng thở ngưng tim không được cấp cứu thổi ngạt và ấn tim tại nơi xảy ra tai nạn hoặc trong lúc vận chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế. Điều này làm cho não và các cơ quan thiếu oxy kéo dài, chết tế bào não dẫn tới tử vong và di chứng não nặng nề. Vì thế tốt nhất là phải cấp cứu thổi ngạt ngay khi đưa đầu nạn nhân lên khỏi mặt nước trước khi đưa vào bờ.

5. Hậu quả của đuối nước

Đuối nước không phải lúc nào cũng có thể gây tử vong, tuy nhiên nếu nạn nhân được cứu sống thì hậu quả của đuối nước để lại cũng ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe.

Người bị đuối nước thường gặp phải các biến chứng về phổi mắc phải hội chứng suy hô hấp cấp, viêm phổi...do thiếu oxy trong cơ thể.

Một biến chứng của đuối nước khác có thể gây ra hậu quả nặng nề chính là tổn thương não hoặc tổn thương về mặt thể chất, mất cân bằng dịch cơ thể và các chất hóa học...Đặc biệt, người bị đuối nước cũng có thể rơi vào trạng thái sống thực vật vĩnh viễn.

Việc cấp cứu kịp thời cho nạn nhân bị đuối nước rất quan trọng, thậm chí ngay cả khi nạn nhân đã ở trong nước một thời gian dài thì vẫn có cơ hội để cứu sống, tuyệt đối không được đánh giá tình trạng của nạn nhân chỉ dựa vào thời gian họ ở dưới nước.

Tin, bài: Mai Phương (ST)